آشنایی با اصطلاحات بازار ارز ایران

با توجه به چند نرخی بودن قیمت دلار در ایران به منظور اشاره به هریک از این قیمت‌ها اصطلاحات مختلفی وجود دارد در این مطلب به طور اجمالی با این اصطلاحات آشنا خواهید شد.

دلار آزاد

قیمت ارزی که در بازار آزاد بصورت روزانه در بین فروشندگان و مردم خرید و فروش می‌شود را ارز آزاد می‌گویند؛ شرایط جهانی، وضعیت داخلی کشور و سیاست‌های بانک مرکزی در تعین این نرخ اثر‌گذار می باشد.

دلار نیمایی

نیما نام سامانه ای است که در آن صادرکنندگان و واردکنندگان ارز حاصل از صادرات و واردات خود را عرضه و داد و ستد می کنند. قیمت دلار نیمایی معمولاً کمتر از نرخ دلار آزاد است و ارز حاصل از فروش پتروشیمی ها در تعیین قیمت این نوع ارز اثر بسزایی دارد.

دلار دولتی

منظور از ارز دولتی همان دلار ۴۲۰۰ تومانی(یا ارز ترجیحی) است که دولت وقت در سال 1397 به منظور کنترل نرخ ارز اعلام کرد و با رشد فزاینده قیمت دلار در بازار آزاد در ادامه با توجه به سیاست‌های دولت تنها به منظور واردات برخی کالاها و اقلام ضروری به واردکنندگان تخصیص پیدا کرد.

دلار سنا

سنا سایتی است که بانک مرکزی راه اندازی کرده برای اعلام متوسط قیمت دلار در صرافی ها. در سنا میانگین نرخ ارزهای مختلف در صرافی‌ها به تفکیک خرید و فروش، بر اساس معاملات صورت پذیرفته اعلام می گردد؛ نرخ سنا معمولا از بازار آزاد پایین‌تر است.

نرخ بازار متشکل ارزی

بازار متشکل ارزی بازاریست تحت مدیریت بانک مرکزی که با هدف شفافیت معاملات ارزی راه اندازی شده است.

در این بازار تنها بازیگران بزرگ بازار ارز؛ یعنی بانک مرکزی، بانک‌ها و صرافی‌ها حضور دارند. (برخلاف بازار موجود که تمام افراد می‌توانند در آن به خرید و فروش بپردازند).

در بازار متشکل تنها معاملات نقدی انجام می‌شود و قیمت تحت مکانیزم عرضه و تقاضا شکل می‌گیرد(مانند بورس) به نرخ ارز در این بازار نرخ بازار متشکل ارزی گفته می‌شود و به صورت لحظه ای از وبسایت این نهاد اعلام می‌شود.

دلار به اسم شهرها (هرات، سلیمانیه و...)

نرخ دلار به اسم شهرهایی نظیر سلیمانیه یا هرات نشان دهنده نرخ ریالی دلار در این شهرها می‌باشد.

 با توجه به شرایط تحریمی ایران و عدم امکان انتقال ارز از مبادی رسمی، بخشی از نقل وانتقال ارزی صادرکنندگان و واردکنندگان از طریق صرافی‌های موجود در این شهرها صورت می‌پذیرد، به همین دلیل نرخ ارز  و میزان عرضه و تقاضا در این صرافی‌های بر معاملات ارزی ایران اثرگذار است.

دلار سبزه، افشار و استانبول

دلاری که به نرخ آزاد و در تهران معامله می‌شود و باتوجه به مکان مورد معامله نام‌های متفاوتی دارد

دلار سبزه: دلار معامله شده در سبزه میدان

دلار استانبول: دلار معامله شده در چهارراه استانبول

دلار افشار: دلار معامله شده در پاساژ افشار

دلار فردایی

این نوع دلار را می‌توان نوعی پیش بینی نوسانات و تحولات آتی بازار تلقی کرد؛ در معاملات فردایی، طرفین بر روی معامله مقادیر مشخصی از ارز با قیمتی مشخص توافق می کنند اما ارزی مابین آنان رد و بدل نمی شود بلکه این مهم به فردای روز معامله موکول می گردد و به همین جهت یعنی "موکول ساختن به فردا" به آنها معاملات فردایی می گویند. این شیوه مختص بازار غیر رسمی است.