آشنایی با مفهوم بودجه
در این مطلب آموزش بورسی با مفهوم بودجه و ضرورت وجود آن آشنا می شویم .
در واقع درمورد اقتصادهای کوچک مثل دخل و خرج یک خانواده یا یک شرکت، تخمین درآمدها و هزینه‌ها به مدیریت مالی بهتر کمک میکند اما در مورد اقتصادهای بزرگ مثل دخل و خرج یک دولت، وجود بودجه امری الزامی می‌باشد که هرساله در موعدی مقرر، دولت لایحه بودجه را به مجلس شورای اسلامی تحویل داده و مجلس، چکش کاری های لازم را روی آن انجام می‌دهد.
چرا وجود بودجه مهم است؟
اگر به صورت فردی نگاه کنید، شاید مفهوم بودجه مسئله زیاد مهم یا اساسی نباشد، اما برای یک دستگاه بزرگ مثل دولت یک کشور به دلایل زیر مساله مهمی است.
- باعث کنترل منابع می شود.
- هماهنگی و یکپارچگی را در ارگان ها افزایش می دهد.
- باوجود بودجه میتوانیم برای دستیابی به اهداف برنامه ریزی کنیم.
- عملکرد یک ارگان و مدیران آن را میتوان بررسی کرد.
مفهوم بودجه کل کشور چیست و چگونه نوشته می شود؟
بودجه کل کشور، دخل و خرج یک ساله دولت است. در این برنامه، درآمدها و هزینه های دولت تخمین زده میشود. این برنامه طی یک سند که به آن لایحه بودجه گفته میشود، هرسال طبق قانون در ۱۵ آذر ماه توسط دولت به مجلس تقدیم میشود. بعد از اینکه مجلس آن را بررسی و تصویب کرد، این لایحه به قانون بودجه تبدیل میشود. قانون بودجه، مبنای اصلی دولت برای دخل و خرج درسال بعد است.
منابع بودجه چیست؟
منابع بودجه دولت شامل موارد زیر است:
درآمدها: این بخش همان پولی است که مستقیما به خزانه دولتی وارد میشود. عمده درآمد دولت از انواع مالیات است. علاوه بر مالیات، فروش خدماتی مثل عوارض گمرک، جرایم راهنمایی و رانندگی و.. هم از درآمدهای دولت هستند. .
واگذاری دارایی های سرمایه ای: به فروش این دارایی ها، واگذاری دارایی های سرمایه ای میگوییم. به عنوان مثال فروش نفت، واگذاری طرح های عمرانی تکمیل نشده و... از منابع این بخش است.
واگذاری دارایی های مالی: دولت با عرضه اولیه سهام یا فروش سهام شرکتهایی که دراختیار دارد، در قالب های مختلف (مثل صندوق دارا یکم) درآمدزایی میکند. به این کار واگذاری دارایی های مالی میگوییم.
مصارف بودجه چیست؟
به ازای هر کدام از موارد منابع بودجه، یک مورد در مصارف داریم. مصارف بودجه شامل موارد زیراست:
- هزینه ها: این بخش در مقابل درآمدها است. هزینه های دولت عموماشامل حقوق کارمندان دولت میشود.
- تملک دارایی سرمایه ای: این بخش بانام بودجه عمرانی هم شناخته میشود. این بخش بودجه شامل احداث پالایشگاه، سد، نیروگاه و... است.
- تملک دارایی مالی: خرید سهام و اوراق بهادار و پرداخت سود سهام منتشر شده و اوراق دیگرهم در این بخش گنجانده میشود.
بودجه؛ ابزاری برای اعمال سیاست های دولت
بودجه به عنوان یکی از موثرترین و کاراترین ابزار برای ایفای وظایف واجرای اهداف وسیاست های اقتصادی دولت است و میتواند بر کسب و کارهای مختلف تاثیرگذار باشد؛ مثلا کسری بودجه که یک سیاست انبساطی مالی است و همچنین سیاست واگذاری دارایی مالی، می تواند بر بازار سهام تاثیرگذار باشد.