آشنایی با صورت های مالی اساسی

به منظور شروع فرایند تحلیل بنیادی نیاز به اطلاعاتی خواهیم داشت ، یکی از آن اطلاعات صورت های مالی شرکت ها می باشد ،صورت های مالی شامل ترازنامه، صورت حساب سود و زیان ،صورتحساب گردش وجوه نقد و صورت حساب سود و زیان جامع می باشد، که ما با استفاده و تجزیه و تحلیل آنها می توانیم میزان تولید و وضعیت فروش، سود و ضرر مالی و ریسک های مالی شرکت ها را بررسی کنیم

صورت های مالی چیست؟

در شرکت ها و موسسات حال حاضر به منظور مشخص کردن اطلاعات اقتصادی و فعالیت هایی که باعث به سود و زیان آن ها می گردند، براساس خدمات مالی و خدمات حسابداری که ارائه می شود، گزارشی تحت عنوان صورت های مالی اساسی تهیه می گردد. این گزارش در بازه های زمانی معینی به شکل سالانه و یا هر شش ماه ، با رعایت قوانین و اصول پذیرفته شده حسابداری، ارائه می شود.شرکت ها در یک دوره زمانی مشخص، نتیجه فعالیت های خود را در قالب گزارش هایی ارائه می کنند که به آن “صورت های مالی” گفته می شود.
به طور مثال یک شرکت عرضه کننده لوازم بهداشتی در طول یک سال چه مقدار سود و زیان داشته است. برای ارائه این گزارش از چهارچوب و استاندارد خاصی استفاده می شود و کسی که آن را تهیه می کند، باید به اصول حسابداری و استانداردهای مربوطه تسلط کامل داشته باشد. در این صورت گزارش های دقیق و جامعی از وضعیت فعالیت شرکت فراهم خواهد شد.

چند نوع صورت مالی اساسی داریم؟

صورت های مالی به طور میانگین یک بار در سال باید ارائه شود، بیشتر شرکت ها بازه زمانی کوتاه تری را انتخاب می کنند. در فعالیت های اقتصادی هر شرکت سوالاتی مطرح می شود که با مراجعه به صورت های مالی به آن ها پاسخ می دهند. سوالاتی مانند اینکه “چه دارایی هایی داریم؟ این دارایی را از کجا به دست آوردیم؟ چه فعالیت هایی با آن ها انجام دادیم؟” مطرح می شود. هر کدام از صورت های مالی با هدف خاصی ارائه می شوند. انواع صورت های مالی حسابداری:

• ترازنامه
• صورت سود و زیان
• صورت سود و زیان جامع
• صورت جریان وجوه نقد

به این اسناد، صورت های مالی یا به عبارتی صورت های مالی اساسی گفته می شود .

1. ترازنامه

وضعیت مالی یک شرکت یا یک شخص در بازه زمانی مشخص، به وسیله ترازنامه یا بیلان بیان می شود. یک ترازنامه قسمت های مختلفی دارد که با سه گروه دارایی، بدهی و سرمایه مشخص می شود. اگر بخواهیم ترازنامه را به زبان ساده تعریف کنیم، می گوییم یک موسسه چه مقدار دارایی، بدهی و سرمایه دارد. عناصر ترازنامه عبارت است از :

• ترازنامه
• دارایی
• بدهی ها
• حقوق صاحبان سهام یا سرمایه
• مجموع

2. صورت سود و زیان

صورت سود و زیان بیانگر تمام درآمدها و هزینه‌های شرکت در طی یک دوره مالی است. صورت سود و زیان شرکت نشان دهنده عملکرد یک شرکت و در نتیجه تصمیمات مالی مدیران و سهامداران است. به عبارتی این صورت وضعیت مالی، نتایج عملیات یک موسسه (میزان سود یا زیان) را برای یک دوره مالی معین نمایش می دهد.
با تهیه صورت‌ سود و زیان می‌توان تصمیمات مالی تاثیر گذارتری در برنامه‌های آینده یک شرکت اتخاذ کرد. درآمدها و هزینه‌ها تنها در مواردی‌ در صورت‌ سود و زیان‌ منعکس‌ نمی‌شود که‌ به طور مشخص‌ به موجب‌ استانداردهای‌ حسابداری‌ مستقیماً به حساب‌حقوق‌ صاحبان‌ سرمایه‌ منتقل شود.صورت سود و زیان با نمایش ابعاد درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده مانند :درآمد عملیاتی و غیر عملیاتی صورت مالی مناسبی برای ارائه دقیق‌ سود یا زیان خالص در طی دوره مالی است. از جمله هزینه‌های مندرج در صورت سود و زیان نیز می‌توان به بهای تمام شده کالا، هزینه‌های عملیاتی، هزینه‌های غیر عملیاتی و هزینه‌های مالی اشاره کرد.

3. صورت سود و زیان جامع

به گزارشی که تمامی تغییرات افزایشی یا کاهشی ناشی از درآمدها یا هزینه ها چه تحقق‌یافته و چه تحقق‌نیافته را در طی یک دوره مالی نشان می دهد؛ صورت سود و زیان جامع می گویند این گزارش کامل تر و جامع تر بوده و می تواند در ارزیابی میزان سود و زیان یک شرکت بسیار اثرگذار باشد.به منظور آگاهی  از تمامی ابعاد عملکرد مالی طی یک دوره، باید کلیه‌ درآمدها و هزینه‌های‌ شناسایی‌ شده‌ در آن‌ دوره‌ را بررسی کرد، بنابراین نیاز به تهیه صورت مالی (صورت سود و زیان جامع) در این مرحله بیش از پیش احساس می‌شود.صورت سود یا زیان جامع، یکی از صورت‌ های مالی اساسی است که باید کل درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده در یک دوره مالی که قابل ارائه به صاحبان سرمایه است به تفکیک عناصر تشکیل دهنده آن‌ها نمایش دهد.گزارش مالی صورت سود یا زیان جامع، تمام اقلامی که برای حقوق صاحبان سرمایه در نظر گرفته می‌شود به غیر از آورده صاحبان سرمایه نمایش داده می‌شود. صورت سود یا زیان جامع شامل سود یا زیان خالص دوره طبق صورت سود یا زیان و سایر درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده به تفکیک است.
به ‌عنوان نمونه مواردی مانند بررسی مجدد دارایی‌های ثابت مشهود، منبع تجدید ارزیابی سرمایه‌گذاری‌ها که تحت عنوان دارایی غیر جاری دسته بندی می‌شوند، تفاوت‌های درآمدها و هزینه‌هایی که بر اساس استانداردهای حسابداری در حقوق صاحبان سهام منظور می‌گردد، در این صورت مالی تاثیر می‌گذارند.سود و زیان جامع یک موسسه پس از اصلاح حساب‌ها نشان داده می‌شود که نحوه‌ی محاسبه‌ موسسات در فعالیت‌های مختلف همچون بازرگانی و یا خدماتی در این صورت مالی با یکدیگر متفاوت می باشد.

4. صورت جریان وجوه نقد

غیر از صورت های مالی مطرح شده، گزارشی وجود دارد که تغییرات نقدینگی در موسسه یا شرکت نشان می دهد.این تغییرات وجه نقد برگرفته از فعالیت های سرمایه گذاری و تامین مالی در بازه زمانی مشخص مطرح می شود. فعالیت های عملیاتی درواقع ، فعالیت های اصلی شرکت است که سبب درآمد زایی می شود. به طو معمول جریان های نقدی به واسطه فعالیت های عملیاتی، تاثیرات نقدی مبادلات و وقایع اقتصادی به وجود می آیند و نقش تعیین کننده ای در سود عملیاتی ایفا می کنند. اعطای وام، خرید و فروش دارایی هایی که ثابتند و ممکن است برای شرکت درآمد زایی کند، و خرید و فروش اوراق بهادار، از جمله فعالیت های سرمایه گذاری برای شرکت ها و موسسات هستند.

سه بخش اساسی از جریان وجوه نقد:

1. فعالیت های تامین مالی: هر نوع جریان نقدینگی که حاصل از تغییرات در میزان ترکیب بندی مشارکت در سرمایه گذاری ها یا مقروضات نهاد است ( برای مثال اوراق قرضه، سود، سهام).
2. فعالیت های سرمایه گذاری: هر نوع جریان نقدینگی به وجود آمده از مالکیت و یا واگذاری دارایی های بلندمدت و سایر سرمایه گذاری ها که معادل وجه نقد نمی باشند.
3. فعالیت های عملیاتی: فعالیت های اصلی که باعق درآمد زایی یک سازمان و سایر فعالیت هایی که جنبه سرمایه گذاری یا تامین مالی ندارند. به طور کلی هر نوع جریان نقدینگی از دارایی های جاری و بدهی های جاری.

جریان نقدینگی تامین مالی

جریان نقدینگی حاصل از قعالیت های مالی؛ به آن دسته از فعالیت هایی گفته م می شود که در نتیجه ی تغییر میزان و ترکیب بندی حقوق صاحبان سهام یا قرض گرفتن نهاد بوجود می آیند. این نوع جریان نقدینگی معمولا شامل جریان نقدی مرتبط با وام و بازپرداخت آن و صدور و خرید سهام است. پرداخت سود سهام نیز جزء همین نوع محسوب می شود.

جریان نقدی سرمایه گذاری

جریان نفدینگی حاصل از فعالیت های سرمایه گذاری شامل بدست آوردن و از دست دادن دارایی های غیرجاری و سایر سرمایه گذاری هایی که شامل وجه نقد و معادل آن نمی باشند. جریان نقدی سرمایه گذاری به طور معمول شامل جریان های نقدی مرتبط با خرید و فروش ملک، کارخانه و تجهیزات، سایر دارایی های غیرجاری و سایر دارایی های مالی است.

جریان نقدینگی عملیاتی

فعالیت های عملیاتی، فعالیت های اصلی که باعث سودآوری یک نهاد به شمار می روند. جریان نقدینگی حاصل از فعالیت ها معمولا شامل جریان های نقدی مرتبط با فروش، خرید و سایر هزینه ها می باشد.
مدیر ارشد امور مالی شرکت بین روش ارائه مستقیم و غیرمستقیم جریان نقدینگی عملیاتی یکی را انتخاب میکند:
- ارائه مستقیم: جریان های نقدینگی عملیاتی به عنوان یک لیست از جریان های نقدی ارائه می شوند؛ وجه نقد حاصل از فروش، هزینه های سرمایه گذاری و غیره. یک گزارش ساده که به ندرت استفاده می شود.
- ارائه غیرمستقیم: جریان های نقدی عملیاتی به صورت تلفیقی از سود و جریان نقدینگی بیان می شوند.