همه چی در مورد افزیش سرمایه در بورس

شاید در برخورد اول  “افزایش سرمایه” ساده بنظر بیاید یعنی سرمایه شرکت‌های بورسی افزایش یابد! این مفهوم دقیقا درست است ، اما باهم به بررسی بیشتر این موضوع می پردازیم.
یکی از اصلی ترین موارد ذکر شده در اساسنامه شرکت‌ها هنگام ثبت شرکت در سازمان ثبت شرکت‌ها، مبلغ سرمایه اولیه است که به وسیله سهامداران شرکت تامین می‌شود (میزان سرمایه غیرنقدی شرکت‌ها هنگام ثبت توسط کارشناس رسمی دادگستری محاسبه می‌شود). نکته مهم، عدم برابری سرمایه با دارایی شرکت است به طور مثال  شرکتی با سرمایه اولیه 1 میلیارد تومان در سال 98 به ثبت رسیده که از این مبلغ 500 میلیون تومان صرف خرید اموال شرکت و 500 میلیون هم صرف خرید زمین تجاری شرکت شده است حال آیا ارزش دارایی‌های این شرکت (اموال و زمین تجاری) در سال 99، همان 1 میلیارد است ؟ خیر ، دارایی شرکت افزایش یافته است اما سرمایه شرکت همچنان همان 1 میلیارد تومانی است که در اداره ثبت شرکت‌ها ثبت شده است.
 

تفاوت دارایی و سرمایه شرکت در چیست؟

تفاوت سرمایه و دارایی را می توان به این صورت توضیح داد که سرمایه شرکت همان عددی است که ابتدای ثبت شرکت در نظر گرفته می شود اما دارایی می تواند تغییر کند.مثلا شرکت با سرمایه یک میلیون تومان شروع به کار می کند، بعد از مدت 10 سال با توجه به فعالیت های شرکت، دارایی های آن می تواند عددی خیلی بیشتر از عدد سرمایه باشد. اما سرمایه شرکت را هم چنان همان یک میلیون تومان میدانیم.

راه های افزایش سرمایه

به طور کلی روند افزایش سرمایه در شرکتها ، در مرحله اول هیئت مدیره شرکت پیشنهاد خود را به همراه دلایل کافی در خصوص افزایش سرمایه به سهامداران شرکت ارائه می کند. این پیشنهاد در مجمع عمومی فوق العاده شرکت مورد رای گیری سهامداران شرکت قرار می گیرد. (در مقاله آشنایی با مجامع شرکت ها می توانید اطلاعات کامل تری درخصوص مجمع شرکت ها مشاهده کنید). سپس در صورت تصویب این پیشنهاد در مجمع و پس از ارائه مجوز از سوی بورس، افزایش سرمایه شرکت صورت می گیرد.قیمت سهام شرکت پس از افزایش سرمایه، تغییر پیدا می کند. البته نوع و روش افزایش سرمایه شرکت اثرات متفاوتی در این تغییرات قیمت دارد.

انواع افزایش سرمایه

اگر بخواهیم یک دسته بندی از انواع روش های افزایش سرمایه داشته باشیم،می توان به ۴ دسته تقسیم بندی کرد:

1. از محل آورده های نقدی و مطالبات حال شده
2. از محل سود انباشته (سهام جایزه)
3. از محل تجدید ارزیابی دارایی ها
4. به روش صرف سهام

۱) افزایش سرمایه از محل آورده های نقدی و مطالبات حال شده

همان طور که گفتیم یکی از راه های افزایش سرمایه، آورده های نقدی و مطالبات حال شده می باشد. شرکت ها زمانی که که مشغول به کار هستند به دلایل متفاوتی به پول نقد احتیاج دارند. به طور مثال ممکن است نیاز باشد که فضای تولید بزرگتر و شرکت جهت این کار احتیاج به پول نقد پیدا کند.در چنین مواردی جهت تامین پول نقد دو راه وجود دارد. اولین دریافت وام از بانک  و راه دوم این که از سهامداران بخواهید سرمایه جدیدی به شرکت وارد کنند.مسلما با توجه به این که باید به بانک علاوه بر مبلغ اصلی، سود هم بپردازید پس راه دوم را انتخاب می نمایید. به همین دلیل شرکت ها در چنین زمانی اقدام به سرمایه گذاری مجدد می کنند. این نوع از افزایش سرمایه همان افزایش سرمایه از طریق آورده نقدی می باشد.

۲) افزایش سرمایه از محل سود انباشته (سهام جایزه)

هر ساله در جلسه مجمع عمومی، سود و زیان شرکت ها مشخص می شود. ابتدا درآمدها مشخص می گردد و سپس هزینه ها از درآمدها کسر می گردد. هر مقداری که باقی بماند، سود شرکت است.در مجمع؛ سهامداران تصمیم می گیرد که بخشی یا تمام سود را میان سهامداران تقسیم نماید. بر اساس قانون تجارت، شرکت ها باید  هر سال درصدی از سود شرکت را نزد خودشان نگه دارند. این سود در حساب ” سود انباشته در صورت های مالی شرکت ” ثبت می گردد.اکثر شرکت هایی که سود انباشته قابل ملاحظه ای دارند، به منظور افزایش سرمایه از این طریق اقدام می کنند. با استفاده از این روش منابع جدید مورد نیاز شرکت تامین می شود. در این روش، نقدینگی جدیدی به شرکت وارد نمی شود زیرا سرمایه گذاران پولی پرداخت نمی کنند. به سهامی که با این روش میان سهامداران تقسیم می شود، سهام جایزه گفته می شود.

۳) افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها

یکی دیگر از راه های افزایش سرمایه شرکت ها از طریق ارزیابی مجدد دارایی ها می باشد. در نظر داشته باشید که شرکت ها هنگامی که دارایی خاصی را خریداری می کنند قیمت روز آن را در دفاتر حسابداری خود ثبت می کنند. با گذشت زمان مطمئنا به ارزش دارایی ها اضافه می شود اما این مورد در دفاتر حسابداری در نظر گرفته نمی شود.تجدید ارزیابی دارایی ها راهی قانونی به منظور به روز رسانی ارزش ها از این طریق می باشد. در این روش  ارزش روز دارایی ها را حساب شده و از ارزش ان ها در هنگام خرید کم می کنیم، به عدد به دست آمده مازاد تجدید ارزیابی می گوییم.می توان مبلغ مازاد تجدید ارزیابی را به حساب سرمایه اضافه کرد. با این روش حساب سرمایه به روز می شود که به این کار افزایش سرمایه از طریق تجدید ارزیابی می گوییم. ، ارزش دارایی های شرکت در ترازنامه هم به روز می گردد. در این شیوه افزایش سرمایه هم مانند شیوه قبل، سرمایه جدیدی به شرکت نمی آید.

۴) افزایش سرمایه از روش صرف سهام

در این روش نیز افزایش سرمایه به واسطه آورده نقدی سرمایه‌گذاران انجام می‌شود. با این تفاوت که سهام جدید از طریق پذیره‌نویسی با قیمتی بیش از قیمت اسمی سهم (100 تومان) به فروش می‌رسد. قیمت مورد مطالبه برای فروش سهام، مبلغی فی‌مابین قیمت اسمی و بازاری سهام است که به منظور جذابیت سرمایه‌گذاری، معمولاً کمتر از قیمت تابلویی سهم است. اختلاف قیمت فروش و اسمی سهام که اصطلاحاً «صرف سهام» نامیده دارد، بر اساس سیاست‌های شرکت به 3 روش مورد استفاده قرار می‌گیرد:

• انتقال به حساب اندوخته شرکت
• تقسیم نقدی میان سهامداران قبلی
• اختصاص معادل سهام به سهامداران قبلی

لازم به ذکر است که افزایش سرمایه از محل صرف سهام به دو شیوه صدور حق‌تقدم یا سلب حق‌تقدم از سهامداران قبلی، قابل انجام است. فرمول محاسبات قیمت سهام و حق‌تقدم نیز، از روش قبل پیروی می‌کند زیرا منبع افزایش سرمایه آورده نقدی سهامداران (جدید) است.
 

نتیجه گیری

• هر اتفاقی که در رابطه با افزایش سرمایه یک شرکت در مجمع آن شرکت تصویب شود، شامل حال افرادی می شود که در زمان برگزاری مجمع شرکت، سهامدار آن شرکت بوده اند.
• در برخی از موارد شرکتها اقدام به افزایش سرمایه ترکیبی می کنند. مثلا بخشی از آن از محل سود انباشته و بخش دیگر از طریق آورده نقدی سهامداران انجام می شود. برای محاسبه قیمت سهم در این روش، باید فرمول دو روش مزکور را با یکدیگر تلفیق کنید.

سوالات پرتکرار

افزایش سرمایه به سهامداری تعلق می‌گیرد که در تاریخ اجرای مصوبه مجمع عمومی فوق‌العاده شرکت مبنی بر افزایش سرمایه، مالک سهام شرکت باشد.چنانچه یکی از شرکتهای بورسی آگهی پذیره‌نویسی سهام از حق‌تقدم‌های استفاده نشده را منتشر کند، برای پذیره‌نویسی آیا علاوه بر قیمت اسمی سهام (100 تومان) باید مبلغ دیگری به ازای هر سهم به حساب شرکت واریز کرد؟ این مبلغ چگونه تعیین می‌شود؟حق‌تقدم اوراقی است که در اختیار سهامداران قبلی شرکت قرار می‌گیرد و این سهامداران می‌توانند از آن استفاده کنند و در افزایش سرمایه شرکت کنند و یا اینکه آنها را در بازار بفروشند. در صورت شرکت نکردن در افزایش سرمایه(واریز نکردن مبلغ 1000 ریال به ازای هر سهم) و نیز نفروختن آنها در بازار در این مهلت، دوباره آگهی عرضه عمومی ارائه می‌شود و در یک فرصت مشخص این اجازه را می‌دهند تا حق‌تقدم‌های باقیمانده برای تکمیل افزایش سرمایه شرکت در بازار به هر نرخی که عرضه و تقاضا تعیین کند بفروشند. این مبلغ به حساب دارندگان حق‌تقدم که از آن استفاده نکرده‌اند واریز می‌شود. شخصی که اوراق حق‌تقدم را به دست آورد باید با واریز مبلغ 1000 ریال به حساب شرکت در افزایش سرمایه شرکت نماید.

مشتری از زمانی که حق تقدم به او تعلق میگیرد( یا  زمانی که میخرد) دوماه فرصت داره یا حق تقدم را بفروشد یا تبدیل به سهم نماید برای این کار باید مبلغ اسمی (1000 ریال ) را به شماره حسابی که امور سهام شرکت در سامانهcodalاعلام نموده است واریز نماید وفیش واریزی رو برای امور سهام شرکت ارسال کند

از زمانی که  به مشتری سهام جایزه تعلق میگیرد ، سهام جایزه در پرتفوی لحظه ای قابل مشاهده است ولی به پرتفوی سپرده گذاری اضافه نمیشود وقابل معامله نیست ، زمانی به دارایی مشتری اضافه میشود که آگهی ثبت افزایش سرمایه در سامانه کدال آمده باشد.